نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عبدالرضا جوان جعفری ¹
• سید مهدی سیدزاده ثانی ²
• محمد نوروزی ³

¹ دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی ، دانشکده حقوق، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

² استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³ دانش آموخته کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

ضعفها و خلأهای ناشی از تأمین امنیت به وسیله زرادخانه‌ی کیفری، زمینه‌ی مشارکتهای انتظامی شهروندان را فراهم کرده است. در این نوع از همکاریها شهروندان حضور جدی‌تری در تأمین امنیت داشته و با بهره‏مندی از برخی اختیارات ضابطین به ارتکاب جرم واکنش نشان می‌دهند. توقیف متهمین از جمله اختیاراتی بوده که قانونگذار به موجب تبصره یک ماده 45 قانون آئین دادرسی کیفری به شهروندان تفویض کرده است. هدف از نگارش این مقاله، ضمن تبیین الزامی یا اختیاری بودن فعالیتهای انتظامی شهروندان جهت بازداشت متهمین، بررسی چارچوب مسئولیتهای کیفری و مدنی ایشان در مصاف با اسباب موجهه و عوامل رافع مسئولیت کیفری می‌باشد. روش انجام این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و با استفاده از مَنابع اصیل کتابخانه‏ای صورت گرفته است. به نظر می‌رسد قانونگذار مجوز قانونی برای انجام چنین فعالیتهایی را داده و این اجازه به عنوان یکی از عوامل موجهه هرگونه مسئولیت کیفری و مدنی از شهروندان سلب می‌کند؛ لکن وجود برخی عوامل رافع مسئولیت کیفری همچون اشتباه و جهل در فرآیند بازداشت، ممکن است ایشان را با انواع مسئولیتهای قانونی مواجه سازد. یقیناً این اتفاق سطح مشارکتهای انتظامی شهروندان را کاهش داده و هدف از وضع قانون را تامین نخواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

• شهروند
• مشارکت شهروندی
• بازداشت شهروندی
• مسئولیت کیفری
• مسئولیت مدنی

عنوان مقاله [English]

The typology of the responsibilities of "Citizens' arrest" In Iranian law

نویسندگان [English]

• Abdolreza Javan Jafari ¹
• Sayyed mahdi Sayyed zadeh sani ²
• Mohamad Norouzi ³

¹ Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

² Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

³ Graduate of Master of Criminal Law and Criminology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Weaknesses from create security by the criminal arsenal, it provided the ground for citizen participation. In this type of cooperation, Citizens have a more serious presence providing security and with the use of some officers' powers react to crime. The arrest of the defendants is one of the powers that the legislator, pursuant to Note 1, Article 45 of the Code of Criminal Procedure has given the citizens. The purpose of writing this article, In addition explaining the mandatory or optional activities of citizens to arrest the accused, Investigating the framework of criminal and civil liability of citizens under the protection of justified means and factors Excluding Criminal Responsibility. The methods research is descriptive-analytical and using library resources. It seems that the legislator has allowed such activities to citizens and this permission as one of the Justifiable crime factors any criminal and civil liability of citizens is denied, but the existence of some Factors for Excluding Criminal Responsibility, such as mistake and ignorance in the process of arrest, may encounter the citizenry of the intervener with a variety of legal responsibilities. These responsibilities will reduce the level of citizen participation and will not provide the purpose of enacting the law.

کلیدواژه‌ها [English]

• Citizens
• Citizenship Partnership
• Citizens' arrest
• Criminal responsibility
• civil responsibility