نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران

چکیده

ححق دادخواهی در اسناد بین‌المللی و قانون اساسی اکثر کشورهای دارای قانون اساسی نوشته، با ادبیات مختلفی به-رسمیت شناخته‌ شده و مورد تضمین قرار گرفته است. اصل سی‌وچهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز براین حق تأکید داشته و اصل یکصدوپنجاه‌ونهم قانون اساسی نیز مرجع رسمی رسیدگی به تظلمات و شکایات را «دادگستری» بیان داشته است. گرچه در امکان حل‌وفصل اختلاف‌های حقوقی از طرق غیرقضایی به‌صورت داوطلبانه بحث خاصی از منظر حقوق عمومی مطرح نیست، اما درخصوص دعاوی کیفری و برخی از دعاوی اداری به‌جهت نقض نظم عمومی و دخالت عنصر منافع عمومی، تردید جدی وجود دارد. با عنایت به اینکه نظام قضایی ایران با مشکلاتی نظیر حجم فزاینده دعاوی و اطاله دادرسی مواجه است، به‌نظر می‌رسد بتوان با اتخاذ تدابیری از جمله استفاده اولیه از روش‌های غیرقضایی حل‌وفصل برخی از اختلافات، زمینه کاهش نسبی تعداد پرونده‌های مطروح در دادگستری و تبعاً کاهش اطاله دادرسی و ارتقای کیفیت رسیدگی‌های قضایی را تا حدودی فراهم کرد. در این مقاله، با روش توصیفی-تحلیلی ضمن تبیین دلایل موافقان و مخالفان اجباری‌کردن الزام طرفین اختلاف حقوقی در استفاده از روش‌های غیرقضایی، به مهم‌ترین الزامات پیش‌بینی آن در نظام حقوقی با توجه به تجربه سایر کشورها و برخی از توصیه‌های مراجع بین‌المللی اشاره خواهیم کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Compulsory Alternative Dispute Resolution

نویسنده [English]

  • Mohammad Ghasem Tangestani

International Law Group, Law and Political Sience Faculty, Kharazmi university, Tehran

چکیده [English]

The Right to litigate has been recognized and ensured with different literature in International documents and constitutions of most of countries which have written constitution. Article 34 of constitution of the Islamic Republic of Iran has emphasized on this right and article 159 of constitution has ordered that official body for resolving disputes is judiciary. Although there are no discussions about posibility of using voluntary resolving disputes in non-judicial way from perspective of public law, but there is serious doubt about using that mechanisms in criminal cases and some of administrative cases because of reason related to violation of public order and public interests. Considering current problems of judicial system of Iran such as increasing volume of cases and long processing time, it seems that we can provide conditions of relative decline in volume of cases and enhance the quality of performance of judiciary by using non-judicial mechanisms of settlement of some of cases.

کلیدواژه‌ها [English]

  • judiciary
  • the right to litigate
  • access to justice
  • case management
  • litigation