نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• المیرا نقی زاده باقی ¹
• محمد آشوری ²
• نسرین مهرا ³
• باقر شاملو ⁴

¹ دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

² استاد گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق ، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

³ دانشیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

⁴ استادیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

بررسی مسؤولیت کیفری نسبی، در فقه اسلامی حکایت از این مهم دارد که، «بلوغ جنسی» و «بلوغ فکری» در یکدیگر تداخل داشته و مورد پیش بینی شارع قرار نگرفته است، بدین سان که نابالغ غیرممیز را فاقد مسؤولیت دانسته و ممکن است نابالغ ممیز با تادیب (و نه تعزیر مگر در مصادیق استثنائی) مواجه شود و از جهتی بالغ را دارای مسؤولیت کیفری تام دانسته است. بررسی قوانین موضوعه در حقوق ایران، نشان از توجّه قانون گذار قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در احصاء مسألۀ مسؤولیّت کیفری نسبی جرائم نوجوانان داشته است، لکن بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز به تأسّی از شرع، با لحاظ معیار «بلوغ جنسی»، مسؤولیّت کیفری نسبی مفقود گردید و مجدداً بعد از تصویب قانون مجازات اسلامی مصوّب 1392، در راستای واقعیّت های اجتماعی، روانشناسی، پزشکی، معیار مذکور دستخوش تغییر و تحوّلاتی شد و «بلوغ جنسی» به عنوان امارۀ قانونی «بلوغ فکری» لحاظ گردید که امکان اثبات خلاف آن میّسر گردید. پژوهش حاضر بر مبنای روش تحلیلی- توصیفی (کتابخانه ای) در خصوص بررسی این تحوّلات و خصوصاً تحلیل مادّۀ 91 قانون مذکور در این خصوص به رشته تحریر درآورده است

کلیدواژه‌ها

• سیاست جنایی تقنینی
• مسؤولیّت کیفری نسبی
• مسؤولیّت کیفری تدریجی
• مسؤولیّت کیفری تخفیف یافته
• بلوغ فکری
• بلوغ جنسی

عنوان مقاله [English]

changes in Iran's legislative criminal policy in the field of juvenile partial criminal responsibility

نویسندگان [English]

• Elmira Naghizadeh Baghi ¹
• mohammad ashouri ²
• Nasrin Mehra ³
• Bagher Shamloo ⁴

¹ criminal law and criminology PhD student, Law, Theology, Political Science college., Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

² Professor of Criminal Law and Criminology Department, ,Law, Theology, Political Science college, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

³ Associate Professor of Criminal Law and Criminology Department ,Law College, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

⁴ Assistant Professor of Criminal Law and Criminology Department ,Law College, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The study of partial criminal responsibility in Islamic jurisprudence shows that sexual maturity and mental maturity overlap and have not been predicted. In this way, the indistinguishable Immature is considered irresponsible and the discerning minor may face discipline (rather than punishment in exceptional cases) and in a sense the adult is considered full criminal liability.
A review of the statutes in Iranian law shows the legislator's attention before the victory of the Islamic Revolution in counting the issue of partial criminal responsibility for juvenile delinquency. But after the victory of the Islamic Revolution, following the religion, according to the criterion of "sexual maturity", partial criminal responsibility disappeared and again after the approval of the Islamic Penal Code passed in 1392, in line with social realities, psychology, medicine, the criterion underwent changes and developments and "sexual maturity" was taken as a legal sign of "intellectual maturity" which made it possible to prove the opposite. The present research has been written based on the analytical-descriptive (library) method regarding the study of these changes and especially the analysis of Article 91 of the mentioned law in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

• Legislative criminal policy
• partial criminal responsibility
• Gradual criminal liability
• diminished criminal responsibility
• mental puberty
• sexual puberty