نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

2 دانشیار، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

3 استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

چکیده

مدرج کردن از منظر لغوی و اصطلاحی همان‌گونه که مشخص است به معنای سنجیدن، معین کردن، اندازه گرفتن، شماره‌بندی، درجه‌بندی و .... می‌باشد. مدرج کردن بر اساس منطق جدیدی که به منطق فازی معروف شده، امروزه از جمله مباحث بسیار کاربردی و جدیدی است که در اغلب علوم از جمله علم حقوق مورد بحث و مطالعه می‌باشد. در علم حقوق نیز، از جمله گرایش‌هایی که منطبق با این مبحث جدید در قوانین و مقررات جاری نیز راه یابد، حقوق کیفری می‌باشد. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و با هدف بررسی پیشینه، مبانی و اصول حاکم بر درجه‌بندی مجازات‌های در نظام حقوقی ایران به نگارش درآمده به این نتیجه می‌رسد: 1- تحولات تقنینی در نظام کیفری ایران نشان می‌دهد، مجازات‌ها در قوانین کیفری از طبقه‌بندی واحدی تبعیت نکرده است؛ بنابراین در پنج دوره قانون‌گذاری (قانون مجازات عمومی 1304، قانون مجازات عمومی سال 1352، قانون راجع به مجازات اسلامی مصوب 1361، قانون مجازات اسلامی 1370 و قانون مجازات اسلامی سال 1392) طبقه‌بندی یکسانی دیده نمی‌شود. 2- درجه‌بندی مجازات‌ها در نظام حقوقی ایران مبتنی بر مبانی فقهی و حقوقی است. بدین توضیح که برای درجه‌بندی مجازات‌ها، در فقه و حقوق، مبانی خاصی مورد توجه قرار گرفته که بعد از انقلاب اسلامی با تاکید ویزه بر مبنای شرعی اقدام به درجه‌بندی مجازات ها شده است. 3- امروزه هر چند درجه‌بندی یا فازبندی در حقوق کیفری به عنوان یکی از مباحث روز متاثر از منطق فازی است اما بی‌ارتباط با برخی از اصول شناخته شده در نظام کیفری نیست. از جمله این اصول می‌توان به اصل قانونی بودن جرم و مجازات، اصل تساوی مجازات‌ها، اصل تناسب بین جرم و مجازات، اصل فردی کردن مجازات‌ها اشاره نمود که در بیشتر نظام‌های حقوقی دنیا به‌ویژه در نظام-های حقوقی نوشته یا رومی - ‌ژرمنی از اصول پذیرفته شده محسوب می‌گردند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The background, foundations and principles governing the grading of punishments in Iran's legal system

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Siahpour 1
  • Abbollah Bahmanpouri 2
  • karim salehi 3

1 PhD Student in Criminal Law and Criminology, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran.

2 Associate Professor, Faculty of Literature and Human Sciences, Yasouj University, Yasouj, Iran

3 Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Humanities, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran.

چکیده [English]

Grading from a lexical and idiomatic point of view, as it is known, means measuring, determining, measuring, numbering, rating, etc. Grading based on a new logic known as fuzzy logic is one of the very practical and new topics that is discussed and studied in most sciences, including the science of law. In the science of law, criminal law is one of the trends that will be introduced in the current laws and regulations in accordance with this new topic. The present study was written with a descriptive-analytical method and with the aim of examining the background, foundations and principles governing the grading of punishments in Iran's legal system, and it comes to the following conclusion: 1- Legislative changes in Iran's criminal system show that the punishments in criminal laws are A single classification has not been followed; Therefore, the same classification is not seen in the five legislative periods (1304 General Penal Law, 1352 General Penal Law, 1361 Islamic Penal Law, 1370 Islamic Penal Law and 1392 Islamic Penal Law). 2- Grading of punishments in Iran's legal system is based on jurisprudence and legal principles. This is to explain that for the classification of punishments, in jurisprudence and law, certain principles have been taken into consideration, and after the Islamic revolution, the classification of punishments has been started with the emphasis on visa based on Sharia. 3- Today, although grading or phasing in criminal law as one of the topics of the day is influenced by fuzzy logic, it is not unrelated to some known principles in the criminal system. Among these principles, we can mention the principle of legality of crime and punishment, the principle of equality of punishments, the principle of proportionality between crime and punishment, the principle of individualization of punishments, which are written in ...

کلیدواژه‌ها [English]

  • Grading
  • punishment
  • jurisprudential foundations
  • legal foundations
  • legal principles
منابع
آ لطه، هاشم ) 1393 (، آسی بشناسى درجه بندى مجازا تها در قانون
جدید مجازات اسلامى، فصلنامه تعالی حقوق، دوره جدید شماره 7،
اخوان کاظمی، بهرام ) 1378 (، عدالت و خودکامگی در فلسفه سیاسی
فارابی، فصلنامه ى‌‌ پژوهشی دانشگاه امام صادق، شماره ى‌‌ 9
انصاری، مرتضی ) 1415 ق(، کتاب الطهاره، جلد دوم، قم: مؤسسه ى‌‌ الهادی،
چاپ نخست،
حاجی د هآبادی، احمد ) 1389 (، طبقه بندی مجازات ها در قانون مجازات
اسلامی؛ جایگاه تعزیرات و مجازات های بازدارنده، مجله حقوقی دادگستری،
شماره 69 ،
حاجی د هآبادی، محمدعلی و ساریخانی، زهرا ) 1395 (، فرد یسازی مجازات و
جلو ههای آن در نظام سیاست یکفری، تأملی بر کتاب فردی شدن مجازات
عامل مؤثر در پیشگیری از تکرار جرایم، فصلنامه نقد کتاب، سال دوم، شماره 6،
رایجیان اصلی، مهرداد ) 1397 (، دیباچه در: یکفرزدایی در ایران )نطریه
ورویه(، چاپ اول، تهران: انتشارات مجد.
رستمی، هادی و موسوی، سید پویا ) 1399 (، مصالح عالیه کودکان و نوجوانان
بزهکار در حقوق یکفری ایران؛ با تأ یکد بر پاسخ های تعزیرمدار، مجله حقوقی
دادگستری، شماره 112 ،
صالحی، علی و میرخلیلی، سیدمحمود و موسوی مجاب، سیددرید ) 1397 (،
نگاه واقع گرایانه به فلسفه یکفر در حقوق اسلامی و جایگاه پیشگیری در آن،
مبانی فقهی حقوق اسلامی، دوره 11 ، شماره 2،
صبوری پور، مهدی ) 1397 (، نظا ممندسازی یکفرگزینی تعزیری در حقوق
ایران، مطالعات حقوق کیفری و جر مشناسی، دوره 4۸ ، شماره 4.
طیبی، حسن ) 1396 (، جایگاه اصل تناسب در تع یین یکفرها ناظر بر جرم
قاچاق مواد مخدر در حقوق ایران، پایا ننامه کارشناسی ارشد حقوق کیفر و جرم
شناسی، دانشگاه تربیت مدرس،
علی صادقی، زهرا ) 1399 (، دسته بندی بهینه انواع قتل بر مبنای ر هآوردهای علوم جناییبا رویکردی به قانون مجازات، پایا ننام هی کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران
اهواز.
عوده، عبدالقادر ) 1373 ق(، التشریع الجنای ىالاسلامى، برگردان: عباس
شیری، جلد دوم،
فت حپور، سعید و سلطانفر، غلامرضا و هوشیار، مهدی ) 1399 (، کاربرد معیارها
در تناسب جرم و مجازات در ضابطه مندی اختیارات قضایی، فصلنامه علمی
جامع هشناسی سیاسی ایران، سال سوم، شماره چهارم )پیاپی 12 (،
محبی، جلیل و ریاضت، زینب ) 1395 (، مبانی و مدل کیفرگذاری تعزیری
)مطالعه موردی در جرایم علیه امنیت(، فصلنامه آفاق امنیت، سال نهم، شماره
سی و سوم.
موذ نزادگان، حسنعلی و رهدارپور، حامد ) 1397 (، اصل شفافیت قانون و
جایگاه آن در رویه دیوان اروپایی حقوق بشر و حقوق یکفری ایران، فصلنامه
دیدگا ههای حقوق قضایی، شماره 81 ،
ملک محمدی جهانی، رسول ) 1393 (، اصل فردی کردن مجازات در
تعزیرات، پایا ننام هی کارشناسی ارشد، دانشگاه قم.
میرزایی ازندریانی، مهدی ) 1396 (، مبانی، اهداف و آثار درجه بندی مجازات های تعزیری و میزان کارآمدی آن در رویه قضایی، پایا ننامه ی کارشناسی
ارشد، دانشگاه امام صادق )ع(.
میشل بست، ژان ) 1377 (، جامع هشناسی جنایت، ترجمه فریدون وحیدا،
مشهد، آستان قدس رضوی،
مهرا، نسرین و موذ نزادگان، عباس و قورجی بیگی، مجید ) 1396 (، تحلیل
تطبیقی الگوهای یکفردهی در نظام یکفری ایران و انگلستان، پژوه شهای
حقوق کیفری، دوره 6، شماره 20 ،
نجفی، محمد حسین ) 1412 ه.ق(، جواهر الکلام، بیروت، داراحیاء التراث
العربی، چاپ هفتم، ب یتا، ج 41 ،
نوری چناشک، میثم و نوری چناشک، طاهره ) 1394 (، فردی شدن مجازات
عامل موثر در پیشگیری از تکرار جرائم، انتشارات راشدین،
هوشیار، مهدی ) 1388 (، رو کیرد اصل تناسب ترتیبی به نظام رتبه بندی
مجازات ها در حقوق یکفری ایران، پایا ننامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم
شناسی، دانشگاه تربیت مدرساردبیلی، محمدعلی ) 1397 (، حقوق جزای عمومی، جلد
دوم، میزان، چاپ اول، تهران.