نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار حقوق عمومی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران.

10.22034/thdad.2023.559979.2241

چکیده

نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران با هدف حمایت از کارگر و تضمین حداقل‌ امتیازات و تضمینات شغلی برای کارگران، در موارد متعدد و مهمی دخالت دولت را در رابطه‌ی کارگر و کارفرما و تحدید اراده‌ی طرفین در انعقاد، مدیریت و خاتمه‌ی قرارداد پذیرفته و در همین راستا به تضمین «امنیت شغلی» کارگران در مراحل مزبور پرداخته است. این در حالی است که حسب قاعده‌ی اولیه‌ی شرعی، آزادی قراردادی به عنوان یکی از نظامات اصیل اسلامی به شمار آمده و تراضی طرفین در قراردادهای کار صحیح و لازم‌الاتباع قلمداد شده است. پژوهش حاضر در پی آن است که با رویکردی تحلیلی به این سؤال پاسخ دهد که آیا از حیث فقهی، دولت موظف به تأمین امنیت شغلی کارگران است یا اینکه نقش دولت به گونه دیگری ارزیابی می‌شود؟ یافته‌ها بیان‌گر آن است که حمایت از کارگران شاغل از طریق تضمین امنیت شغلی آنان نباید به بهای تحمیل ضرر به کارفرما، کارگاه و افراد جویای کار صورت پذیرد، بلکه دولت موظف است بیش از آنکه در صدد تضمین امنیت شغلی کارگران برآید، در راستای حمایت از تمامی نیروی کار اعم از شاغل و غیرشاغل‌، «امنیت اشتغال» آنان را از طرق مقتضی تأمین کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential-legal Analysis of the Government's Role in Guaranteeing Workers' Job Security

نویسنده [English]

  • Mostafa Mansourian

Assistant Professor, Univeristy of Judicial Sciences and Administrative Services, Tehran, Iran

چکیده [English]

The legal system of the Islamic Republic of Iran, with the aim of protecting workers and guaranteeing minimum benefits and job guarantees for workers, in many important cases has accepted government intervention in the relationship between workers and employers and limiting the will of the parties in concluding, managing and terminating contracts. Ensuring the "job security" of workers is addressed in these steps. However, according to the basic rule of Sharia, contractual freedom is considered as one of the original Islamic systems and the consent of the parties in employment contracts is considered correct and necessary. The present study seeks to answer the question with an analytical approach, whether from a jurisprudential point of view, the government is obliged to provide job security for workers or whether the role of the government is evaluated differently? The findings indicate that the protection of employed workers by ensuring their job security should not be at the expense of harming the employer, the workshop and jobseekers, but the government is obliged to protect the workers' employment security, rather than trying to ensure their job security.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Job security
  • Employment Security
  • Legislation in Labor Relations
  • Employment
  • Labor Relations
  • Job Flexibility
منابع
الف( فارسی و عربی
اسماعیلی، محسن ) « ،)1382 حکم حکومتی راهی برای پاسخگویی به
نیازهای متغیر »، مجله فقه اهل بیت علیه مالسلام )فارسى(، قم: مؤسسه دائرة المعارف
فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام، ، ج 35 ، 153 - 172 .
الأنصاری، الشیخ محمدعلی ) 1415 ریال(، الموسوعة الفقهیة المیسرة، قم: نشر
مجمع الفکر الإسلامیّ، ج 1.
الفت، نعمت الله ) « ،)1394 تأملی در مبانی و مفاد الزام و التزام در
قراردادها »، قراردادها، به کوشش حسینعلی بای، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه
اسلامی، چاپ اول، 61 - 88 .
)امام( خمینی، روح الله ) 1378 (، صحیفه امام )مجموعه آثار امام خمینی
)ره((، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى )ره(، چاپ اول، ج 20 .
بحرالعلوم، محمد بن محمدتقى ) 1403 ق(، بلغة الفقی ه، تهران: منشورات مکتبة
الصادق، چاپ چهار م، ج 3.
برونستین، آرتور ) 1393 (، حقوق بین الملل و تطبیقی کار، ترجمه و تحقیق
سعیدرضا ابدی و اصلی عبادی، تهران: انتشارات دراک، چاپ نخست.
بلوردی، طیبه ) 1395 (، مبانی فقهی و حقوقی امنیت شغلی، رساله دکتری
الهیات و معارف اسلامی، پردیس بین المللی دانشگاه فردوسی مشهد.
صدر، سیدمحمدباقر ) 1349 ق(، اقتصاد ما )بررس یهایی درباره مکتب
اقتصادی اسلام(، ترجمه ع. اسپهبدی، تهران: انتشارات اسلامی، جلد دوم.
عراقی، سید عز تالله ) 1389 (، حقوق کار ) 1(، تهران: سازمان مطالعه و و تدوین
کتب علوم انسانی دانشگا هها )سمت(، چاپ یازدهم، ویراست سوم.
علمی سولا، محمدصادق، محمدحسن حائری و طیبه بلوردی ) « ،)1394 قرآن
و مبانی فقهی امنیت شغلی »، فصلنامه علمی  پژوهشی کاوشی نو در فقه، سال 22 ،
شماره 1، 158 - 187 .
کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق ) 1407 ق(، الکافی، به تصحیح على اکبر
غفارى و محمد آخوندى، تهران: دار الکتب الإسلامیة، ج 5، چاپ چهارم. معجم فقه الجواهر ) 1417 ق(، زیرنظر آیت الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی،
لبنان: بیروت: الغدیر للطباعة و النشر و التوزیع، طبعۀ الاولی، ج 1.
منتظری نج فآبادى، حسی نعلى ) 1409 ق(، مبانى فقهى حکومت اسلامى،
ترجمه صلواتى، محمود و شکورى، ابو آل، قم: مؤسسه یکهان، چاپ اول، ج 1.
منصوریان، مصطفی و حسینعلی سعدی ) « ،)1396 بازشناسی فقهی  حقوقی
مالکیت عمومی از مالکیت دولتی با تأکید بر اصل 44 قانون اساسی »، فصلنامه
علمی  پژوهشی حکومت اسلامی، سال 22 ، شماره 3، پیاپی 85 ، 103 - 128 .
موسوی، سیدفضل الله ) « ،)1379 نگاهی به جنب ههای عمومی حقوق کار با
تکیه بر قانون کار جمهوری اسلامی ایران »، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی،
مقاله 4، دوره 50 ، شماره پیاپی 840 ، 89 - 135 .
موسوی الخمینی، رو حالله ) 1418 ق(، الاجتهاد و التقلید، تهران: مؤسسة تنظیم
و نشر آثار الامام الخمینی )ره(، الطبعة الاولی.
 ) 1426 ق(، تحریر الوسیلة، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الامام
الخمینی )ره(، الطبعة الثانیة.
مهدوی، اصغرآقا ) 1389 (، مبانی نقش زمان و مکان در استنباط احکام از
دیدگاه امام خمینی )ره( و شهید صدر)ره( )بررسی مقایسه ای(، تهران: دانشگاه
امام صادق علی هالسلام، چاپ اول